گروه سیاسی/ سخنرانی رئیس جمهور کشورمان در نشست سران کشورهای بریکس در حالی انجام شد که روز پنجشنبه خبر دعوت رسمی شی‌جین‌پینگ رئیس جمهور چین از آیت‌الله رئیسی جهت سخنرانی در این نشست، مخابره شد. رئیس جمهور ایران تنها مقام عالی منطقه غرب آسیاست که در این نشست دعوت شده و فرصت یافته تا مواضع و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را مطرح نماید.
اما دعوت از رئیس جمهور کشورمان در نشست بریکس درحالی انجام شد که در روزهای گذشته جریان اصلاح‌طلب و مخالف دولت در یک فضاسازی رسانه‌ای، پروژه شرق هراسانه‌ای را طراحی و عملیاتی کرده بودند. رسانه‌های حامی دولت پیشین پیش از اعلام رسمی دعوت رئیس جمهور چین از کشورمان برای حضور در این نشست مدعی شده بودند که سران این نشست ایران را نادیده گرفته‌اند. تیترهایی مانند «چین ایران را از نشست بریکس حذف کرد»، «چین، امارات و عربستان را بر ایران ترجیح داد» و نوشتن یادداشت‌هایی با عناوینی از این دست نمونه‌هایی از عملیات روانی غرب گرایان علیه دیپلماسی موفق دولت بوده است. نکته جالب آنکه در همه این فضاسازی‌های سیاسی عنوان می‌شد که «ریسک بالای کار اقتصادی با ایران، ابهام در سرانجام مذاکرات، اوضاع نابسامان اقتصادی در داخل، عملاً دوستان ایران از جمله روسیه و چین را از به بازی گرفتن ایران در پیمان‌های چندجانبه مهم ناامید کرده و منجر به عدم دعوت کشورمان شده است!» خبرنگاران برجامی و رسانه‌های حامی دولت سابق، به سامان رسیدن مراودات ایران با کشورهای مختلف برجامی را بدون حصول توافق در وین ناممکن معرفی می‌کردند. اما چند روز بعد از این گمانه‌زنی‌ها دعوت از رئیس‌جمهور کشورمان همچون آب سردی بر همه اظهارات آنها بود. ناگفته پیداست که معطل کردن ظرفیت‌های کشور در سال‌های اخیر همه با همین شکل بهانه‌ها رقم خورده بود. اتفاقی که با خرید ده‌ها میلیون دوز واکسن کرونا، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، افزایش فروش نفت کشورمان، اتفاقات بی‌سابقه در فعال شدن محورهای ترانزیتی کشور و ده‌ها موضوع از همین قبیل نشان داد پیشرفت‌های اقتصادی و سیاسی کشور مشروط به پذیرش FATF و عقب‌نشینی در برابر زیاده‌خواهی‌های برجامی نبوده است.
بریکس و فرصت‌های موجود
اما نگاهی به سخنان رؤسای جمهور روسیه و چین در نشست گروه بریکس نشان دهنده جایگاه بریکس در دوران‌ گذار برای رسیدن به نظم جدید جهانی است. این صحبت‌ها و چشم‌انداز ترسیمی از سوی کشورهای عضو نشان می‌دهد که تا چه اندازه تحلیل‌های سطحی حامیان دولت پیشین از روند جدید تحولات بین‌المللی عقب مانده است. به عنوان نمونه رئیس‌جمهور چین به عنوان رئیس دوره‌ای این نشست در سخنانی در افتتاحیه مجمع تجاری «بریکس» خواستار همبستگی برای حمایت از ترمیم اقتصاد جهانی شد و تحریم‌های اقتصادی و یکجانبه امریکا را به باد انتقاد گرفت. رئیس جمهور روسیه نیز ضمن سخنرانی در نشست گروه بریکس، خواستار همکاری کشورهای عضو در برابر اقدامات خودخواهانه غرب شد. پیش از این نیز رویترز خبر داده بود که کشورهای عضو بریکس بخصوص روسیه خواهان نظام واحد پرداخت بین کشورهای عضو هستند تا از وابستگی اقتصاد جهانی به دلار بکاهند. این ایده البته در حال پیگیری است و آمارها نشان می‌دهد استفاده از دلار بین این کشورها در حال کاهش بوده و اکنون به زیر 70 درصد رسیده است.
آینده جهان پس از بریکس پلاس
مطرح شدن طرح‌هایی مانند بریکس پلاس که منجر به عضویت کشورهای جدید از جمله ایران، اندونزی، ترکیه، مکزیک، نیجریه و تعداد دیگری از دولت‌ها خواهد شد نیز در راستای توسعه قدرت‌های غیرغربی و ورود به مرحله‌ای جدید از همکاری‌هایی است که سلطه غیرعادلانه غرب و امریکا را برنمی‌تابند. هم‌اکنون کشورهای پنجگانه عضو بریکس یعنی روسیه، چین، برزیل، هند و آفریقای جنوبی بیش از یک چهارم اقتصاد جهان و حدود 40 درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند. از این پنج کشور، دو کشور عضو دائم شورای امنیت بوده و سه کشور دیگر داعیه عضویت دائم در آن را دارند که نشان از جایگاه جهانی آنها دارد. پیوستن کشورهای جدید به بریکس هم منجر به شکل‌گیری اتحادی بزرگ‌تر از اتحادیه اروپا و همچنین شکل‌گیری بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان خواهد شد که سدی بزرگ در برابر دنیای مطلوب امریکا خواهد بود.
خنثی‌سازی تحریم‌ها
اکنون بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه به همکاری طبق مکانیزم‌های جدیدی رو آورده‌اند که به عنوان همکاری‌‌های جنوب-جنوب (همکاری کشورهای غیرغربی در حال توسعه) شناخته می‌شود. فضای بین‌المللی پیچیده امروز و نفس‌های آخر قدرت یک‌جانبه امریکا که مشروعیت آن نزد کشورهای مستقل و قدرتمند جهانی به چالش کشیده شده است نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران اکنون می‌تواند با استفاده از فرصت پیش آمده برای خنثی‌سازی تحریم‌ها قدم‌های بزرگی بردارد. سخنرانی آیت‌الله رئیسی در باشگاه اقتصادی قدرت‌های نوظهور جهانی در کنار سایر فعالیت‌های اقتصادی و دیپلماتیک دولت که بر محور سیاست همسایگی و توجه ویژه به کشورهای آسیایی دارد، نشان می‌دهد ایران آمادگی لازم برای نقش آفرینی جدی در جهان غیرغربی و ایفای نقشی جدی در دوران‌ گذار را دارد و کشورهای دیگر نیز این نقش را به خوبی پذیرفته‌اند.

کشورهای پنجگانه عضو بریکس یعنی روسیه، چین، برزیل، هند و آفریقای جنوبی بیش از یک چهارم اقتصاد جهان و حدود 40 درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند

گروه سیاسی/ آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی بعد از ظهر دیروز جمعه در نشست ویدیوکنفرانسی سران کشورهای گروه بریکس پلاس که به میزبانی چین برگزار شد، گفت: جمهوری اسلامی ایران، آمادگی دارد همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود را از جمله ذخایر کم‌نظیر انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروت استثنایی نیروی انسانی آموزش‌دیده و نیز دستاوردهای علمی چشمگیر، برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک بگذارد و این موقعیت کم‌نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می‌تواند ایران را به شریکی پایدار و قابل اتکا جهت اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل کند.
متن کامل سخنان رئیس‌جمهور به شرح زیر است؛
عالیجنابان
دوستان و همکاران گرامی
ابتدا مایلم ریاست دوره‌ای چین و برگزاری موفقیت‌آمیز نشست سران بریکس را به عالیجناب شی‌جین‌پینگ، رئیس محترم جمهوری خلق چین تبریک گفته و از ایشان و دولت چین بابت دعوت از جمهوری اسلامی ایران جهت مشارکت در «بریکس‌پلاس» و «گفت‌و‌گوهای سطح بالا پیرامون توسعه جهانی» قدردانی نمایم.
مایلم در چهارچوب موضوع نشست که «مشارکت در توسعه جهانی در عصر جدید» است نکاتی را با شما به اشتراک بگذارم.
جهان به‌هم ‌پیوسته کنونی، با چالش‌های جدید و متنوعی روبه‌روست که روند پیشرفت دوستی و صلح جهانی را متأثر می‌سازد. بحران‌های نوظهوری مانند پاندمی کرونا، تغییرات اقلیمی و نیز منازعات منطقه‌ای و بین‌المللی، تعاملات بین کشورها را ضرورتی دو چندان بخشیده است. از سوی دیگر شاهد تجربه‌ها و اراده‌های جمعی جهت غلبه بر مشکلات هستیم که در قالب نهادها و ترتیبات جمعی، تحقق ابتکارهای جمعی توسعه و تأمین منافع مشترک جهانی را تسهیل می‌کند. لازم است این بستر جهانی برای نقش‌آفرینی مؤثر نهادهای چندجانبه مستقل برای نیل به توسعه همگون و صلح جهانی را تقویت کنیم.
روندهای متعارض جهانی، یکجانبه‌گرایی، ترجیحات ملی‌گرایانه و چالش‌هایی مانند تحریم و اقدامات قهرآمیز اقتصادی، اهمیت ایجاد و تقویت نهادهای نوین را در کنار سازمان ملل متحد ضروری می‌کند تا ضمن احترام به حاکمیت و منافع ملی کشورها، گام مهمی برای تحقق «جامعه بشری با آینده مشترک» برداشته شود.
بریکس به عنوان نهادی پیشرو و متشکل از اقتصادهای بزرگ نوظهور، توانسته است با ارائه الگوها و ابتکارات مناسب، روندهای جدیدی را در جهان شکل دهد. اعضای بریکس با اقتصادهای مکمل و تنوع فرهنگی، می‌توانند نیازهای متقابل را تأمین کنند و تجربه‌های ملی و بومی توسعه خود را در جهت تقویت رفاه و صلح جهانی با دیگران به اشتراک بگذارند. ابتکارهای اعضای بریکس از جمله «ابتکار توسعه جهانی» رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ، نمونه موفقی از نگاه جهانی برای رسیدگی به چالش‌های مشترک و جمعی است.
نقش‌آفرینی مؤثر بریکس در پیشبرد اهدافی چون توسعه روابط جنوب - جنوب، اصلاحات در نظام مالی بین‌المللی و ارائه ایده‌ها و ابتکارهایی از سوی اعضای آن از جمله ابتکار کمربند - راه، تأسیس بانک توسعه جدید، با هدف ارتقای رفاه عمومی و تقویت صلح و ثبات بین‌المللی، نشانگر ماهیت مبتکرانه و تأثیرگذاری این نهاد در مقطع کنونی و آینده است.
سیاست‌ها و برنامه‌های بریکس که در بیانیه‌ها و اسناد آن انعکاس یافته، نشان می‌دهد این نهاد قادر است به طیف متنوعی از موضوعات مرتبط با دغدغه‌های جوامع در حال توسعه بپردازد. دستورکار اجلاس حاضر نیز نشان‌دهنده پیوند مقوله توسعه با امنیت، صلح، بهداشت، محیط زیست و نوآوری است. پیشنهادهایی همانند «ابتکار امنیت جهانی» نیز بستری مناسب برای شکل‌دهی به همکاری‌های سازمان‌یافته فراهم می‌آورد.
جناب آقای رئیس،
عالیجنابان،
جمهوری اسلامی ایران عمیقاً به عدالت جهانی باور دارد و تبدیل شدن این آرمان متعالی به گفتمانی فراگیر در عرصه جهانی را ضرورتی انکارناپذیر می‌داند. جهان معاصر اگر چه شاهد توسعه در برخی عرصه‌ها بوده است، اما توسعه منهای عدالت، موجب گسترش بحران‌های جهانی نظیر بحران معنویت، اخلاق، خانواده، گرسنگی و گسترش شکاف فقیر و غنی و تلاش برای به حاشیه راندن تنوع فرهنگی غنی موجود در جهان شده است.
جمهوری اسلامی ایران، به عنوان کشوری با تاریخی پربار از حضور فعال در نهادها و ابتکارات بین‌المللی، برخوردار از ظرفیت‌های گسترده اقتصادی، انسانی و طبیعی و نیز با الهام از الگوهای بومی، توانسته است به مدد فرهنگ استقلال‌خواهی و حق‌طلبی، در مسیر توسعه‌ ملی خود گام‌های ماندگاری بردارد. ما آمادگی داریم همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود را، از جمله ذخایر کم‌نظیر انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروت استثنایی نیروی انسانی آموزش‌دیده و نیز دستاوردهای علمی چشمگیر، برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک گذاریم. این موقعیت کم‌نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می‌تواند ایران را به شریکی پایدار و قابل اتکا جهت اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل نماید.
در پایان، مایلم ضمن تشکر از همه اعضای بریکس، بار دیگر خرسندی خود را از حضور در این نشست ابراز داشته و آمادگی نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران را برای مشارکت فعال در سایر نشست‌های بریکس اعلام ‌کنم.
متشکرم.